Thế nhưng, nhìn vào quy trình xuất khẩu lao động (XKLĐ) hiện nay của Việt Nam tại thị trường rất khó tính này thì quả là đáng ngại.
Phải chuẩn hóa quy trình
Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (United Arad Emirates - U.A.E) bao gồm 7 tiểu vương quốc (Abu Dhabi - thủ đô, Dubai, Sharjah, Ajman, Umm Al Quwain, Ras Al Khaimah, Fujairah); diện tích hơn 83.000 km2; dân số hơn 4 triệu người; 100% dân bản địa theo đạo Hồi; ngôn ngữ tiếng ả rập (giao tiếp thương mại bằng tiếng Anh); thế mạnh là dầu lửa, ga, du lịch, viễn thông, dịch vụ…
Hai tiểu vương quốc phát triển nhất là Dubai (trung tâm kinh tế của U.A.E) và thủ đô Abu Dahbi (trung tâm chính trị - văn hóa). Tiền tệ của U.A.E là Dirham (1 Dirham = 4,338 VND; 1 USD = 3,665 Dirham). Giờ của U.A.E chậm hơn giờ VN 3 tiếng đồng hồ...
| Ông Phan Văn Thắng – Tổng lãnh sự VN tại Dubai - U.A.E: Cần chuẩn hóa quy trình XKLĐ sang U.A.E Sắp tới, Bộ LĐ-TB&XH nên thành lập Ban Quản lý LĐ VN tại Dubai. Tôi rất bất ngờ khi giải quyết các vụ việc của người LĐ. Có LĐ nhớ con, thấy trẻ con của gia đình đạo Hồi nên đã ôm hôn. Đứa trẻ khóc, bố mẹ chúng kiện, LĐ mình bị xử phạt. Có LĐ đánh nhau, đưa vào bệnh viện, nghe cảnh sát, bác sĩ hỏi, không đáp nổi một câu tiếng Anh. Có một số LĐ nữ làm việc tại nhà máy thủy sản thường đi chơi với đàn ông, có hành động âu yếm nhau trên mức bình thường, chủ cho rằng có “dấu hiệu mại dâm”… Sang U.A.E, người LĐ phải ghi nhớ: Người theo đạo Hồi không được phép uống rượu, đánh bạc, giết thịt lợn, chó, mèo, chim, chóc... Không trêu chọc phụ nữ, trẻ em. Tại nơi công cộng, đàn ông không được nhầm lẫn khu vực của phụ nữ. Cần lưu ý thêm, trong giao tiếp tiếng Anh tại U.A.E, người LĐ không nhất nhất tuân theo ngữ pháp mà để ý trọng âm (điều cần nhấn mạnh), miễn sao hiểu được ý nhau. Nhìn nước láng giềng là Phlippines, mỗi lần đoàn LĐ hết hợp đồng về nước, được tổ chức đón như những “anh hùng”, thậm chí quan chức cấp rất cao ra sân bay đón. Bởi vậy, LĐ Philippines thường biết điều chỉnh lợi ích cá nhân và lợi ích quốc gia. Trong khi đó, mới có 7 Cty VN đưa LĐ sang U.A.E mà mỗi nơi làm một kiểu. Nên chăng, từ mô hình của Cty AIRSERCO, Bộ LĐ-TB&XH dựa vào đó để chuẩn hóa quy trình XKLĐ sang U.A.E. |
Từ năm 1997, LĐ VN đã đến U.A.E làm việc theo hợp đồng, cá nhân. Từ những cá nhân này, họ đưa người thân đến đây bằng đường du lịch để tự do tìm việc.
Cho đến năm 2002, việc đưa LĐ sang U.A.E mới được Cty AIRSERCO - TCty Hàng không VN tiến hành khai thác một cách bài bản. Sau đó, Cty này báo cáo lên Bộ LĐ-TB&XH, khi đó thị trường này mới được quan tâm đúng mức.
Từ đó, AIRSERCO được Bộ LĐ-TB&XH cho phép đưa LĐ sang U.A.E làm việc. Theo Tổng lãnh sự quán, đến tháng 4/2004, mới có 725 LĐ VN đến U.A.E; nhưng năm 2006, đã có 3.000 LĐ.
Trong số đó, LĐ do AIRSERCO đưa đi chiếm 60%, số còn lại là do một số Cty khác đưa đi nhưng không có văn phòng đại diện và quản lý tại U.A.E và không được đào tạo bài bản.
Ông Phan Văn Thắng, Tổng lãnh sự Việt Nam tại Dubai cho biết, vừa qua một số Cty đưa LĐ sang Dubai thường tự chọn đối tác, không qua Bộ LĐ-TB&XH thẩm định. Số LĐ này yếu tiếng Anh, kỷ luật, thậm chí thành phần khá phức tạp, khó quản lý. Hơn nữa, trước khi đi, một số Cty “hô” lương tháng 500 - 700 USD nên khi đến đây NLĐ bị vỡ mộng, phản ứng tiêu cực.
Có điều các DN cần đặc biệt lưu ý khi tìm đối tác là, tại U.A.E doanh nghiệp nhỏ được thành lập khá nhiều. Người ta quen gọi là “DN gia đình”. Các Cty này chỉ mọc lên theo mùa vụ (xây dựng công trình), sau đó tuyên bố phá sản.
Hơn nữa, năm 2005 đã có hàng nghìn DN đóng trên địa bàn U.A.E “biến mất” (giống như tại Hà Nội sau khi thanh tra thì có đến hàng nghìn DN có tên trên giấy nhưng không có “mặt” ở thực tế). Bởi thế, nếu tìm kiếm hợp đồng, đối tác theo kiểu cưỡi ngựa xem hoa thì rất nguy hiểm.
Cái khó nữa là hiện có khoảng 60% chủ doanh nghiệp U.A.E không muốn nhận LĐ bản địa, bởi phải trả lương rất cao. Bởi vậy, các chủ DN thường chủ trương nhận LĐ nước ngoài. Tại thị trường này, LĐVN phải cạnh tranh với LĐ của các nước như ấn Độ, Philippines, Libăng, Pakistan…. Trình độ tiếng Anh cũng như kỷ luật, sức khỏe LĐ các nước này cũng nhỉnh hơn LĐ VN. Các DN VN cần nắm được thực tế này để tuyển chọn, đào tạo bài bản, tránh để LĐ VN bị “bật ra” mỗi khi bị cạnh tranh.
Ông Thắng cho rằng, phải có cách nào đó chấn chỉnh ngay công tác tuyển chọn và đào tạo đối với một số DN, không thể làm như hiện nay được. Ngoại ngữ và tính kỷ luật của LĐ VN tại đây đã bắt đầu đáng báo động. Bên cạnh đó, công tác quản lý LĐ tại đây cũng đang còn lỏng lẻo.
Như trên đã nói, mới chỉ có một Cty XNKLĐ có văn phòng đại diện LĐ VN tại U.A.E. Ông Thắng khẳng định, LĐ VN sang U.A.E làm việc phải giỏi ngoại ngữ, tính kỷ luật cao và có hiểu biết về những điều cấm kỵ của người đạo Hồi.
Cơ hội của LĐ VN
Dubai là tiểu vương quốc thịnh vượng nhất U.A.E, đang vươn mình khẳng định sự độc nhất vô nhị trên thế giới. Dubai tự hào có khách sạn 7 sao và đang cho ra đời thêm một số công trình nhất thế giới; trong đó có công trình “Đảo cây chà là” được xây trên biển mô phỏng 5 châu lục, và khách sạn 102 tầng...
Ngoài ra, sân bay Dubai cũng đang được mở rộng đến mức đón được 1,6 triệu hành khách/ năm. Tiểu vương quốc chỉ có 1 triệu dân này sẽ trở thành trung tâm tài chính - thương mại - du lịch của thế giới trong 5 năm nữa.
Bởi vậy, trên hầu hết các tuyến đường lớn, các công trình vẫn đang được xây dựng. Với số lượng công trình đồ sộ ấy, LĐ bản địa không thể đáp ứng đủ nhân công, nên nhu cầu sử dụng LĐ nước ngoài sẽ tăng mạnh trong những năm tới.
Hơn nữa, khi các khu nhà lớn được hình thành thì nhu cầu cần LĐ dịch vụ cũng sẽ tăng cao. Theo đó, khả năng cung cấp LĐ cho U.A.E lĩnh vực xây dựng, cơ khí và dịch vụ những năm tới là rất lớn. Đây là cơ hội lớn để LĐ VN chiếm lĩnh thị trường này.
Ông Phan Văn Thắng khẳng định, nếu LĐ ta làm việc tại U.A.E tốt thì tiếng thơm bay rất nhanh đến các nước Trung Đông. Nhưng nếu ngược lại thì hậu quả cũng sẽ rất lớn. Bởi vậy, có thể coi thị trường U.A.E là trọng điểm để mở rộng thị trường Trung Đông.
Thời gian tới, Bộ LĐ-TB&XH cần có biện pháp chấn chỉnh các DN, tổ chức lại quy trình XKLĐ, làm sao để tuyển chọn, đào tạo và xuất sang E.A.E những LĐ có chất lượng tốt nhất, đặt nền móng vững chắc để mở rộng thị trường Trung Đông.
