Từ thực tiễn tuyển sinh và đào tạo, có khá nhiều vấn đề cần được làm rõ để thí sinh và toàn xã hội hiểu về kỳ thi này.
Nhiều băn khoăn
Theo ông Vũ Văn Hóa, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, để ra được quyết định về kỳ thi quốc gia như đã biết, Bộ GD&ĐT đã rất quyết đoán trong thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện 1 kỳ thi chung. Làm được như vậy, theo ông Hóa là sẽ tiết kiệm được cho xã hội, cho thí sinh và giảm bớt sự vất vả của việc thi cử.
Tuy nhiên, kỳ thi này không khác mấy với kỳ thi ba chung và còn khá nhiều điểm cần tính toán kỹ lưỡng. Thứ nhất, theo ông Hóa, Bộ GD&ĐT quy định 3 môn thi bắt buộc và một môn thi tự chọn nhưng lại quy định tính ngưỡng cho từng môn một thì còn phức tạp hơn điểm sàn (ĐS) trước đây. Cũng ông Hóa cho biết, nếu trước kia, chỉ có một ĐS; nay, có luôn cả 4 ĐS, thậm chí còn có nhiều ĐS hơn, vì còn các môn khác nữa.
Thứ hai, địa phương nào không có khả năng đảm nhiệm kỳ thi được thì Bộ GD&ĐT cử cán bộ trường ĐH về giám sát. Làm như vậy là làm mất quyền tự chủ của địa phương và chẳng khác nào những năm 1970 khi các trường ĐH phải về địa phương để coi thi, vừa mất thời gian, vừa tốn kém.
Ông Hóa cũng nhấn mạnh: Bên cạnh kỳ thi quốc gia, một số trường, ĐHQG HN là một ví dụ, là đơn vị đi đầu trong kiểm tra năng khiếu thì kỳ kiểm tra đó như thế nào; Các trường sẽ có phương án tuyển sinh riêng nữa, sẽ tuyển sinh như thế nào… Có thể hình dung là không có sự thống nhất trong một nền giáo dục quốc gia.
Ông Hóa đề nghị: Bộ GD&ĐT nên xem xét để thực hiện chủ trương 1 kỳ thi quốc gia hiệu quả. Ông Hóa cũng đặt ra nhiều băn khoăn: Một kỳ thi khổng lồ gồm 3 môn bắt buộc, thêm phần chọn 1 môn trong số bao nhiêu môn, thêm phần thi các môn theo yêu cầu của trường… và tính ngưỡng cho bằng ấy môn, sẽ như thế nào. Bộ còn cho biết, sẽ giao cho các trường có năng lực tổ chức thi. Vậy trường nào là trường có năng lực…“Tóm lại, Bộ GD&ĐT cần hướng dẫn cụ thể để các trường thực hiện cho có hiệu quả các chủ trương về kỳ thi”, ông Hóa đề nghị.
Kỳ thi quốc gia sẽ rất linh hoạt
Đây là lời khẳng định của ông Mai Văn Trinh, Cục trưởng Cục Khảo thí, Bộ GD&ĐT. Ông Trinh nói: Bộ sẽ trao gửi sứ mệnh quan trọng (quyền chủ trì kỳ thi quốc gia tại các cụm thi) cho những trường ĐH có đủ năng lực và có uy tín.
Sẽ không có sự phân biệt giữa cụm do địa phương và cụm thi do các trường ĐH chủ trì. Đó là một kỳ thi nghiêm túc như nhau.
Ông Mai Văn Trinh
Theo ông Trinh, thống kê cho thấy, 3-4 năm trở lại đây, có khoảng 20% thí sinh sẽ chỉ có nguyện vọng tốt nghiệp mà không có nguyện vọng xét tuyển vào ĐH, CĐ. Những thí sinh này sẽ thi tại địa phương. Những địa phương nào chưa có cụm thi do ĐH chủ trì thì Bộ GD&ĐT sẽ cùng UBND tỉnh thành lập một vài cụm thi địa phương để số thí sinh này được dự thi mà không phải đến các cụm thi lớn ở xa.
Ông Trinh dẫn ví dụ: Ở Hà Nội, đã có cụm thi do các trường ĐH chủ trì thì thí sinh có thể dự thi ở các cụm thi mà không cần phải có cụm thi địa phương. Ông Trinh nhấn mạnh: Sẽ không có sự phân biệt giữa cụm do địa phương và cụm thi do các trường ĐH chủ trì. Đó là một kỳ thi nghiêm túc như nhau.
Thí sinh có thể chọn đăng ký cụm thi theo nguyện vọng, ông Trinh nói: Ví dụ, nếu một thí sinh ở Mù Cang Chải học xong THPT và vào chơi ở TPHCM thì hoàn toàn được đăng ký thi tại cụm thi này mà không phải trở về thi tại địa phương.
Theo ông Trinh, một điểm linh hoạt nữa của kỳ thi là, các trường sẽ thực hiện việc xét tuyển trên một cơ sở dữ liệu dùng chung và có trách nhiệm công bố dải điểm mình định xét tuyển để thí sinh được biết mà đăng ký xét tuyển. Ông Trinh mô tả: Ngành GD&ĐT sẽ vận dụng tối đa CNTT để có cơ sở dữ liệu dùng chung để có thể cập nhật thông tin tuyển sinh thường xuyên, theo từng giờ, giống như một phiên đấu giá trên mạng để đem lại thuận lợi cao nhất cho thí sinh.
Chỉ trường đặc thù mới kiểm tra thêm
Ông Mai Văn Trinh cho rằng, kỳ thi quốc gia sẽ kế thừa những điểm tốt nhất của kỳ thi ba chung để mang lại đủ độ tin cậy cho các trường xét tuyển. Chỉ có một số trường chất lượng cao hay trường đặc thù liên quan đến năng khiếu sẽ có thể có hình thức kiểm tra nhẹ nhàng chứ không phải tiếp tục cảnh “lều chõng đi thi”!
