Trữ cá kết hợp du lịch
Trao đổi với PV, ông Nguyễn Minh Tuấn - Giám đốc HTX nông nghiệp sinh thái Quyết Tiến (xã Phú Thọ, tỉnh Đồng Tháp) cho biết, các thành viên trong hợp tác xã vừa bao lưới quanh diện tích 170ha để trữ cá đồng mùa lũ. Ngoài quây cá tự nhiên vào đồng ruộng, bà con còn thả hơn 500kg cá giống để vài tháng nữa nước cạn thu hoạch. Ngoài việc trữ cá, còn nuôi thêm vịt chạy đồng.
Theo ông Tuấn, trữ cá mùa lũ là một mắt xích quan trọng trong mô hình sản xuất nông nghiệp tuần hoàn lúa - cá - vịt của HTX đang triển khai. Mô hình này vừa phát triển nguồn lợi thủy sản mang lại kinh tế cho bà con mùa lũ, vừa nhân giống các loại cá tôm trong đồng ruộng thay vì chỉ khai thác.
Ông Tuấn giải thích, trong mô hình này, vịt thả trên đồng sẽ ăn sâu rầy, cỏ dại, biến chúng thành thức ăn cho cá. Chất thải của vịt và cá lại trở thành nguồn phân bón hữu cơ cho lúa. Vòng tròn khép kín này giúp giảm đáng kể lượng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, hạ chi phí sản xuất và tạo ra sản phẩm gạo sạch, thân thiện với môi trường.
Khi mùa nước nổi về, không thể trồng lúa, ông và bà con xã viên lại tận dụng mặt ruộng để trữ cá. Cách làm này vừa giúp có cá bán, vừa cung cấp một lượng phù sa màu mỡ cho đất, chuẩn bị cho vụ lúa sau. Mùa lũ năm nay, HTX thực hiện mô hình trên diện tích 170 ha với 70 hộ tham gia.
Đặc biệt, HTX Quyết Tiến còn mạnh dạn kết hợp trữ cá với khai thác du lịch trải nghiệm. Ban đầu, ông Tuấn cũng khá e ngại khi được gợi ý làm du lịch vì cơ sở vật chất chưa sẵn sàng. Nhưng với ý nghĩ "có thử mới biết", ông đã bắt tay vào làm.
Mùa đầu tiên vào năm 2023, điểm du lịch sinh thái cộng đồng mùa nước nổi Quyết Tiến đón hàng trăm khách. Du khách đến đây được trải nghiệm cuộc sống của người dân mùa lũ: bơi xuồng ra giữa đồng giăng câu, chài lưới, hái bông điên điển, rồi tự tay chế biến và thưởng thức những món ăn dân dã đậm chất miền Tây. Kênh du lịch này cũng chính là cách để HTX quảng bá sản phẩm gạo sạch của mình đến với người tiêu dùng.
Rộn ràng mùa trữ cá
Những ngày này, khi con nước lũ chớm về trên những cánh đồng ở xã biên giới Thường Phước, tỉnh Đồng Tháp, không khí đã trở nên tất bật. Các thành viên của Tổ nuôi trữ cá mùa lũ ấp Giồng Bàng cùng nhau cắm cọc, bao lưới xung quanh cánh đồng rộng hơn 100 ha, chuẩn bị cho một vụ nuôi trữ cá mới.
Mô hình này đã được bà con thực hiện từ mùa lũ năm 2023 nên năm nay, hầu hết dụng cụ đều được tận dụng lại, gần như không tốn thêm chi phí đầu tư. Ông Đặng Văn Bé, Tổ trưởng Tổ nuôi trữ cá ấp Giồng Bàng cho biết, khu vực này mỗi năm chỉ sản xuất hai vụ lúa. Vào mùa lũ, bà con chủ động xả nước vào đồng để lấy phù sa, nên đất bỏ trống. Vì vậy, tận dụng thời gian nhàn rỗi, một số nông dân góp tiền, góp công cùng nhau bao lưới để nuôi trữ cá đồng và thu hoạch khi nước lũ rút. Mô hình này giúp bà con có thêm một khoản thu nhập.
Sau khi hoàn thành việc bao lưới cả cánh đồng, Tổ sẽ treo biển báo cấm khai thác trái phép và phân công thành viên thường xuyên đi tuần tra, bảo vệ. Cá con từ tự nhiên sẽ theo dòng nước vào đồng, sinh sản và ăn nguồn thức ăn sẵn có trên cánh đồng nước nổi trong khoảng 4 tháng. Đến khoảng tháng 10 âm lịch, khi nước rút, bà con bắt đầu thu hoạch cá, dọn dẹp đồng ruộng để chuẩn bị cho vụ lúa mới.
Khu vực được bao lưới trở thành một ‘vùng an toàn’ cho các loài cá sinh sôi, phát triển. Việc tuần tra, bảo vệ của các thành viên đã hạn chế tối đa tình trạng khai thác trái phép. Vụ cá mùa lũ năm 2024, tổ nuôi trữ cá ấp Giồng Bàng thu hoạch hơn 10 tấn cá đồng các loại mang lại doanh thu khoảng 200 triệu đồng.
Ông Nguyễn Minh Tuấn, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) sản xuất nông nghiệp sinh thái Quyết Tiến cho biết, sau khi thực hiện mô hình trữ cá mùa lũ, có những loại cá đồng từ lâu không thấy thì nay đã xuất hiện trở lại. Hơn nữa, mô hình trữ cá mùa lũ đang góp phần bảo vệ sự đa dạng sinh học cho đồng ruộng.
