Với kỳ vọng sẽ giúp giảm lãng phí nguồn lực cho xã hội và gia đình các em, tăng lao động kỹ thuật... Và còn một nguyên nhân không nhỏ nữa, đó là không đủ trường lớp công lập cho tất cả.
Để rồi liên tiếp cho đến nay là những kỳ thi vào lớp 10 “rất kinh hoàng với hàng triệu phụ huynh, học sinh” như lời của đại biểu Quốc hội Nguyễn Công Long (đoàn Đồng Nai) mới đây tại phiên chất vấn Bộ trưởng Giáo dục Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trước nghị trường về chủ trương phân luồng sau tốt nghiệp THCS.
Trong trả lời của mình, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đã thừa nhận việc phân luồng theo tỷ lệ 40-60 là một cách phân chia “rất cứng nhắc, thiếu khoa học và thực tiễn”. Hiện, Bộ đang biên soạn một nghị định khác thay thế Quyết định 522/2028 phê duyệt đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025”. Với tinh thần việc hướng nghiệp phải thực chất, tự nguyện để đảm bảo làm sao cho học sinh có nguyện vọng đều được học bậc THPT.
Thực tế, theo Chiến lược phát triển giáo dục đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 vừa ban hành, tỷ lệ chuyển cấp từ tiểu học lên THCS, và lên THPT đều đạt 99,5%. Để thấy Chính phủ không còn đặt ra tỷ lệ học nghề sau THCS 30-40% như giai đoạn trước...
Những học sinh thuộc lứa phân luồng đời đầu từ quãng 2014, sau hơn thập kỷ, nay cũng sắp ‘tam thập nhi lập’ rồi, và có lẽ đa phần đã gác hẳn giấc mơ học hành để lao vào đời mưu sinh. Các em đang ở nhà máy, khu công nghiệp, trong màu áo xe ôm công nghệ, hay bên những tủ cà phê muối, cà phê mang đi ngày càng xuất hiện dày đặc trên các vỉa hè? Có thể với sức học và tinh thần học tập không tốt, việc các em không tiêu tốn thêm của mình và cha mẹ thời gian học mấy năm cấp 3, thậm chí cả mấy năm đại học, cũng là điều may mắn?
Và sự “rất cứng nhắc, thiếu khoa học và thực tiễn” trong việc phân luồng hướng nghiệp này, ở thời điểm ấy tôi nghĩ phần nào có thể thông cảm được. Bởi khi ấy mấy ai có thể hình dung bước tiến kinh hoàng của công nghệ và AI như ngày nay. Dù chỉ hơn một thập niên, nhưng tính chất, hình thái và cấu trúc công việc của con người đã thay đổi hoàn toàn với sự can thiệp và chiếm lĩnh của trí tuệ nhân tạo. Như giới nghiên cứu đã tính toán, là có đến 65% trẻ em bắt đầu bước vào tiểu học hôm nay sẽ làm những công việc mà hiện nay còn…chưa ra đời! Vậy thì phân luồng ra sao, hướng nghiệp thế nào với những thứ công việc mới lạ vẫn chưa thể hình dung ra?
Với những đứa trẻ thuộc về 40% một thời ấy, tôi vẫn luôn tin rằng chúng đã và đang lớn lên, trưởng thành một cách đầy thiên lương. Và không hiểu sao tôi vẫn nghĩ chúng cũng không hề trách cứ gì chúng ta, những người lớn mà có những lúc đã không làm chu toàn bổn phận và trách nhiệm của mình.
Hãy cứ bình tâm, vì các con còn rất trẻ. Thậm chí với thời đại AI này, rất nhanh, tất cả có thể xóa đi, để làm lại từ đầu...
