Các nhà khảo cổ đã phát hiện ra nhà máy này bằng cách phân tích khoảng 120.000 mảnh xương và 16.000 công cụ bằng đá lửa được khai quật trong nhiều năm tại một địa điểm được gọi là Neumark-Nord, phía nam thành phố Halle, theo báo cáo của họ trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science Advances. Các nhà khai quật đã tìm thấy các hiện vật cùng với bằng chứng về việc sử dụng lửa.
Các nhà nghiên cứu tin rằng người Neanderthal, một loài người đã tuyệt chủng được biết đến từng sống ở khu vực đó từ 125.000 năm trước, đã đập vỡ những chiếc xương giàu tủy thành nhiều mảnh bằng búa đá, sau đó luộc chúng trong vài giờ để chiết xuất chất béo, chất béo này sẽ nổi lên bề mặt và có thể được hớt bỏ khi nguội.
Wil Roebroeks, đồng tác giả nghiên cứu và giáo sư khảo cổ học thời kỳ đồ đá cũ tại Đại học Leiden ở Hà Lan, cho biết: " Quan niệm cho rằng người Neanderthal là ngu ngốc, nhưng đây là một dữ liệu khác chứng minh điều ngược lại".
Một loạt khám phá khảo cổ học trong những thập kỷ gần đây đã chứng minh rằng người Neanderthal thông minh hơn so với hình mẫu thô sơ ban đầu. Người cổ đại sống trên khắp lục địa Á-Âu và biến mất cách đây 40.000 năm này được phát hiện ra rằng họ biết làm sợi và keo, khắc xương và xây tường hang động và lắp ráp đồ trang sức từ móng vuốt đại bàng.
Những chi tiết trong nghiên cứu mới cho thấy người Neanderthal có thể có cách tiếp cận dinh dưỡng tinh vi đến bất ngờ.
Nguy cơ ngộ độc protein
Theo nghiên cứu, người Neanderthal sống tại địa điểm ở Đức trong khoảng thời gian 300 năm cũng hiểu rõ giá trị dinh dưỡng của mỡ xương mà họ tạo ra. Một lượng nhỏ chất béo là một phần thiết yếu của chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng. Chất này thậm chí còn quan trọng hơn đối với những người săn bắt hái lượm, chẳng hạn như người Neanderthal, những người có lẽ phụ thuộc rất nhiều vào thức ăn động vật.
Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng chế độ ăn chủ yếu là thịt nạc và thiếu axit béo có thể dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng, đôi khi gây tử vong, do khả năng phân hủy protein và loại bỏ nitơ dư thừa của các enzyme gan bị suy giảm. Ngày nay, tình trạng này được gọi là ngộ độc protein, và được những nhà thám hiểm châu Âu đầu tiên đến Bắc Mỹ gọi là "ngộ độc thỏ".
Những người săn bắt hái lượm như người Neanderthal, với cân nặng trung bình từ 50 đến 80 kg, sẽ phải giữ lượng protein tiêu thụ dưới 300 gram mỗi ngày để tránh tình trạng này. Theo nghiên cứu, lượng protein này tương đương khoảng 1.200 calo — một mức tiêu thụ thấp hơn nhiều so với nhu cầu năng lượng hàng ngày. Do đó, người Neanderthal có thể cần bổ sung lượng calo còn lại từ các nguồn không phải protein, có thể là chất béo hoặc carbohydrate.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng phần lớn hài cốt tại địa điểm này đến từ 172 cá thể động vật lớn, bao gồm ngựa, hươu và bò rừng châu Âu, những sinh vật lớn giống bò hiện đã tuyệt chủng. Nghiên cứu cho thấy người Neanderthal đã chọn những chiếc xương dài nhất có thể chứa nhiều tủy nhất.
Theo các tác giả nghiên cứu, cách người Neanderthal xử lý xương vẫn chưa rõ. Roebroeks cho biết người cổ đại có thể đã chế tạo các vật chứa hoặc bình đựng từ vỏ cây bạch dương, da động vật hoặc các bộ phận cơ thể khác như niêm mạc dạ dày, đổ đầy nước vào và treo lên lửa.
Người Neanderthal có thể đã tiêu thụ chất béo mà họ tạo ra dưới dạng "nước dùng béo ngậy" được thêm vào thực vật để tăng hương vị cũng như giá trị dinh dưỡng, theo đồng tác giả nghiên cứu Geoff Smith, nhà nghiên cứu cao cấp về khảo cổ động vật học tại Đại học Reading. Ông lưu ý rằng các tàn tích cháy đen của hạt phỉ, quả sồi và quả mận gai cũng được tìm thấy trong quá trình khai quật.
Smith cho biết: “Họ không phải là những người săn bắt hái lượm đơn thuần chỉ sống qua ngày - họ là những người lập kế hoạch bậc thầy, có thể nhìn trước, sắp xếp các nhiệm vụ phức tạp và tận dụng từng calo từ môi trường xung quanh”.
Theo Ludovic Slimak, nhà khảo cổ học tại Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp (CNRS) và Đại học Paul Sabatier ở Toulouse, Pháp, tác giả của cuốn sách "Người Neanderthal cuối cùng", sẽ được xuất bản bằng tiếng Anh vào cuối năm nay, cho biết: "Cuối cùng đã có bằng chứng khảo cổ học rõ ràng về điều mà nhiều người trong chúng ta đã nghi ngờ từ lâu: rằng người Neanderthal không chỉ coi trọng lipid trong xương mà còn phát triển các chiến lược cụ thể để chiết xuất và xử lý chúng".
Ông nói thêm: “Điều này phù hợp chặt chẽ với hồ sơ khảo cổ học rộng hơn, cho thấy người Neanderthal là những thợ săn thú lớn có tay nghề cao với khả năng thích nghi sinh thái tinh tế”.
Bruce Hardy, Giáo sư Nhân chủng học J. Kenneth Smail tại Đại học Kenyon ở Gambier, Ohio, cho biết di chỉ Neumark-Nord là ví dụ tốt nhất từ trước đến nay về việc chế tác xương mỡ từ thời kỳ Đồ Đá này. Hardy nói: “Nhà máy mỡ này có thể được đun cháy âm ỉ cho quá trình nấu mỡ xương của người Neanderthal”.