TPO - Giữa những cồn cát nối tiếp nhau ở ven biển Chân Mây – Lăng Cô (TP Huế), hiện tồn tại một vùng rừng nguyên sinh, phòng hộ đặc biệt dường như không còn tìm thấy ở nơi nào khác tại miền Trung. Đó là khu rừng dẻ Phú Hải hàng trăm năm tuổi, diện tích hàng chục ha, được người dân địa phương xem như báu vật, là “lá phổi xanh” bao bọc xóm làng qua bao đời người.
VIDEO: Ngắm rừng dẻ nguyên sinh ven biển "độc nhất vô nhị" ở Huế. Từ bao đời, người dân làng Phú Hải (xã Lộc Vĩnh, huyện Phú Lộc cũ), nay là xã Chân Mây – Lăng Cô, TP Huế, vẫn truyền tai nhau câu nói: “rú tàn thì làng mạt”. Với họ, khu rừng dẻ rộng hàng chục ha hầu như chỉ còn duy nhất ở ven biển miền Trung này là linh hồn của làng. Ông Hồ Hữu Hứa - người làng Phú Hải, từng chia sẻ, khu rừng dẻ đã tồn tại qua hàng trăm, thậm chí hàng nghìn năm. “Chỉ cần rừng còn là làng còn. Người dân từ bao đời luôn xem rừng là báu vật của làng. Dù trải qua chiến tranh bom đạn, hay những thời kỳ đói kém khốn khó, khu rừng vẫn không mất đi”, ông Hứa bộc bạch. Đến giờ, người dân vùng Chân Mây - Lăng Cô vẫn chưa hết ám ảnh về sự tàn phá khốc liệt của bão Xangsane năm 2006. Nhiều làng mạc trở nên tiêu điều, hàng nghìn nhà dân bị tàn phá. Nhưng một thực tế đã chứng minh, cùng năm đó, cũng cơn bão tàn khốc đó, riêng tại Phú Hải, nhờ có rừng dẻ với mật độ cây dày đặc án ngữ bao bọc dọc bờ biển, ôm lấy xóm làng, thiệt hại của dân được giảm thiểu đáng kể. Nơi đây chỉ có vài mái nhà bị tốc, vài vườn rau bị ngập, còn lại là sự bình yên. Không chỉ có chức năng chắn gió, ngăn cát bay xâm lấn đất canh tác và khu dân cư, rừng dẻ Phú Hải còn mang đậm giá trị lịch sử. Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, đây từng là căn cứ địa cách mạng, nơi bộ đội và dân quân địa phương tổ chức nhiều trận đánh chiến lược. Đến hôm nay, sau nhiều năm bom đạn lùi xa, nhưng mỗi thân cây, mỗi tán lá dẻ ở đây vẫn luôn gắn với ký ức sống động của cộng đồng, và là niềm tự hào của dân làng.
Năm 2001, UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế (nay là TP Huế) quyết định giao khu rừng dẻ đặc biệt này cho cộng đồng dân cư thôn Phú Hải quản lý theo mô hình rừng phòng hộ. Đến năm 2015, việc giao rừng tiếp tục được xác nhận và điều chỉnh tại cấp huyện. Năm 2016, điều khiến người dân Phú Hải lo lắng khi khu rừng dẻ nguyên sinh bất ngờ bị điều chỉnh quy hoạch từ rừng phòng hộ sang rừng sản xuất, nằm trong vùng quy hoạch dự án khu du lịch nghỉ dưỡng và sân golf 27 lỗ. Nhà đầu tư dự án khu du lịch và sân golf được cấp hơn 250ha đất tại khu vực Phú Hải (xã Lộc Vĩnh cũ), trong đó bao gồm toàn bộ 63,9ha rừng dẻ ven biển đã gắn bó với cộng đồng, đời sống, lịch sử dân làng Phú Hải qua hàng trăm năm khai thôn lập ấp. Theo người dân địa phương, dù nhà đầu tư từng cam kết sẽ không phá bỏ rừng dẻ, mà chỉ mở những lối đi xuyên rừng để phục vụ du lịch, nhưng cộng đồng dân cư sở tại đều chung một mối lo, việc “cắt xẻ” đó liệu có băm nát “lá phổi xanh” của làng, hay chỉ dừng lại ở vài con đường nhỏ.
Còn nhớ, vào năm 2012, khi rộ lên thông tin dự án du lịch triển khai tại xã Lộc Vĩnh cũ gây nguy cơ xóa sổ rừng dẻ nguyên sinh có chức năng phòng hộ, đã có chỉ đạo yêu cầu không được phá rừng dẻ để làm sân golf. Năm 2016, UBND huyện Phú Lộc từng gửi văn bản đề nghị giữ nguyên quy hoạch rừng phòng hộ với khu rừng dẻ này. Tuy nhiên, sau đó khu vực này vẫn trở thành rừng sản xuất theo quy hoạch mới của tỉnh. Theo dân địa phương, đây là khu rừng dẻ ven biển gần như duy nhất còn sót lại ở miền Trung, và cả nước chỉ có 3 khu rừng dẻ như vậy. Ông Nguyễn Xuân Bảo - Phó Chủ tịch UBND xã Lộc Vĩnh cũ, nay là Phó Chánh văn phòng UBND xã Chân Mây – Lăng Cô, cho biết, rừng dẻ Phú Hải là vùng sinh thái cực kỳ quý giá của địa phương. Khu rừng giúp cân bằng khí hậu mùa nắng nóng và chống chọi với bão gió, cát bay vào mùa mưa lũ. Khu rừng hiện là một phần thuộc khu dự án du lịch “treo” tại địa phương qua 18 năm. Thực tế nhà đầu tư “đối xử” với rừng dẻ nguyên sinh hiếm gặp này như thế nào sau này, đó vẫn là một dấu hỏi.
