Các nhà nghiên cứu tại Công viên Khảo cổ Pompeii (miền Nam Ý) đã tìm thấy gốm sứ, dụng cụ nấu ăn và cả đồng xu có niên đại chỉ vài thập kỷ sau thảm họa. Một số đồ vật mang dấu tích đời sống Kitô giáo sơ khai, bao gồm đèn gốm khắc biểu tượng Chúa Giê-su.
Gabriel Zuchtriegel, Giám đốc công viên, cho biết: “Dấu vết tái chiếm Pompeii từng bị bỏ qua trong nhiều thế kỷ vì quá mờ nhạt. Giờ đây, bức tranh trở nên rõ ràng hơn.”
Cuộc sống giữa sa mạc tro bụi
Khảo cổ tại khu Insula Meridionalis cho thấy người dân trú ngụ trên tầng cao của các tòa nhà, dựng lò nướng bánh từ gạch tái chế và đào giếng tìm nước ngầm bên dưới lớp tro. Một đồng xu khắc hình Hoàng đế Marcus Aurelius (161 SCN) chứng tỏ cư dân đã trở lại Pompeii chỉ vài chục năm sau thảm họa.
Các phát hiện cũng hé lộ cảnh tượng khắc nghiệt: xương một con ngựa mắc kẹt giữa hai thanh xà – có thể do những người trở lại vô tình khai quật được khi tìm đồ đạc.
Dù có dấu hiệu hồi sinh, Pompeii không bao giờ lấy lại được sự phồn thịnh. Vào năm 472 SCN, vụ phun trào Pollena đã buộc cư dân rời đi vĩnh viễn. Từ đó, thành phố bị chôn vùi cho đến khi khai quật năm 1748.
Trước đó, Hoàng đế Titus từng cử hai lãnh sự đến phân phát viện trợ và thậm chí đích thân thị sát khu vực ngay sau vụ phun trào năm 79 SCN.
Dấu ấn nhân loại giữa di sản khảo cổ
Các nhà khảo cổ ước tính Pompeii từng có khoảng 20.000 cư dân, nhưng mới chỉ tìm thấy hài cốt của khoảng 1.300 người. Phần còn lại có thể đã di tản hoặc quay về sống trong điều kiện khắc nghiệt, giữa những tàn tích của quá khứ.
“Những gì chúng ta đang khai quật không chỉ là di chỉ khảo cổ, mà còn là câu chuyện hồi sinh sau thảm họa của những người từng gọi Pompeii là nhà” – nhóm nghiên cứu nhấn mạnh trong báo cáo đăng trên Journal of Pompeii Excavations.