Với Việt Nam, việc giá gạo tăng, trước mắt giúp người trồng lúa có thêm thu nhập, thêm động lực để nâng cao năng suất và chất lượng. Còn với các cơ quan quản lý, các thương nhân, hiệp hội lương thực, đây là cơ hội để mở rộng thị trường xuất khẩu và xây dựng các thương hiệu gạo uy tín để chinh phục thị trường thế giới…
Tuy nhiên, vấn đề quan trọng là chúng ta sẽ tận dụng cơ hội này như thế nào để vừa tăng xuất khẩu, tăng thêm thu nhập mà vẫn bảo đảm được an ninh lương thực, tránh những “trục trặc” có thể xảy ra trong chỉ đạo, điều hành như từng xảy ra vào năm 2020. Nhiều người chắc chưa quên thời điểm tháng 3/2020, trước nhu cầu lương thực của thế giới tăng cao do tác động của đại dịch và tình trạng hạn mặn…, Bộ Công Thương đã đề nghị Chính phủ dừng thực hiện việc tạm dừng xuất khẩu gạo. Điều này đã gây ra nhiều xáo trộn, ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu gạo của các doanh nghiệp. Sau khi doanh nghiệp phản ánh và xem xét các số liệu, Bộ Công Thương đã vội vàng kiến nghị Thủ tướng cho xuất khẩu gạo trở lại.
Lần này, trước những biến động của thị trường gạo, Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương đã kịp thời có văn bản đề nghị Hiệp hội Lương thực Việt Nam tăng cường đôn đốc các hội viên, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn, giữ vai trò dẫn dắt như Tổng Công ty Lương thực miền Bắc, Tổng Công ty Lương thực miền Nam... tổ chức thu mua và tiêu thụ thóc, gạo hàng hóa, bảo đảm lợi ích cho người trồng lúa theo chính sách hiện hành.
Các đơn vị kinh doanh xuất khẩu gạo thường xuyên duy trì mức dự trữ lưu thông tối thiểu theo quy định tại Nghị định số 107 đảm bảo cân đối xuất khẩu và tiêu dùng nội địa, góp phần bình ổn giá thóc, gạo tại thị trường trong nước. Cùng với đó, Cục Xuất nhập khẩu cũng yêu cầu theo dõi sát tình hình thị trường gạo; chủ động trao đổi, tổng hợp ý kiến của hội viên về khó khăn, vướng mắc phát sinh trong cung ứng, lưu thông gạo trên thị trường trong nước và quốc tế để báo cáo và đề xuất giải pháp phù hợp với các bộ, ngành liên quan.
Trong 6 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu gạo của Việt Nam tăng khoảng 22,2% về lượng, tăng 34,7% về giá trị so với cùng kỳ 2022. Tuy nhiên, hoạt động xuất khẩu gạo vẫn còn những khó khăn, hạn chế; chiến lược thị trường chưa thực sự ổn định, dài hạn; công tác phát triển thị trường chưa tương xứng với tiềm năng ngành hàng. Còn thiếu các cơ chế, chính sách để tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân và doanh nghiệp đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển giống lúa năng suất, chất lượng cao phù hợp yêu cầu thị trường.
Giá gạo tăng chính là cơ hội để doanh nghiệp Việt mở rộng thị trường xuất khẩu gạo, cũng như xây dựng uy tín và thương hiệu. Để làm tốt việc này đòi hỏi các cơ quan quản lý tăng cường công tác nghiên cứu thị trường, đánh giá, dự báo nhu cầu nhập khẩu và khả năng bảo đảm an ninh lương thực trong nước. Cùng với đó, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cần hợp tác, liên kết cùng với người nông dân trên tinh thần “lợi ích hài hòa, rủi ro thì chia sẻ”, tránh tâm lý nóng vội “buôn chuyến” vì lợi ích trước mắt mà ảnh hưởng lâu dài đến hoạt động xuất khẩu, cũng như thương hiệu gạo Việt Nam.
