Thông tin đến tận nhà, chính sách đi vào đời sống
Những ngày cuối năm, tại tổ dân phố An Thường (phường Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi) không khí sinh hoạt cộng đồng diễn ra khá sôi nổi. Trong các buổi họp tổ dân phố, sinh hoạt hội phụ nữ, hội nông dân hay đoàn thanh niên, nội dung tuyên truyền về chính sách giảm nghèo, vay vốn ưu đãi, mô hình sinh kế phù hợp với điều kiện địa phương luôn được lồng ghép một cách dễ hiểu, gần gũi.
Không chỉ dừng lại ở việc “đọc - nghe”, cán bộ, hội viên các đoàn thể còn trực tiếp đến từng hộ dân để nắm bắt hoàn cảnh, nhu cầu và tư vấn mô hình phát triển kinh tế phù hợp. Chính cách tiếp cận “cầm tay chỉ việc” ấy đã giúp nhiều hộ nghèo, cận nghèo mạnh dạn thay đổi tư duy, chủ động tìm hướng thoát nghèo.
Gia đình chị Nguyễn Thị Xuân Diệu (trú tổ dân phố An Thường) là một trong những minh chứng. Năm 2019, khi chồng phải phẫu thuật thoát vị đĩa đệm, hai con nhỏ thường xuyên đau ốm, kinh tế gia đình chị Diệu rơi vào bế tắc. Thu nhập bấp bênh, chi phí điều trị tăng cao khiến gia đình chị đứng trước nguy cơ tái nghèo kéo dài.
“Lúc đó, tôi gần như không biết phải làm gì để xoay xở cuộc sống. Nếu không có sự động viên, hướng dẫn kịp thời của các chị em trong Chi hội Phụ nữ thì có lẽ gia đình tôi vẫn loay hoay trong khó khăn”, chị Diệu nhớ lại.
Thông qua công tác tuyên truyền của Chi hội Phụ nữ tổ dân phố An Thường, chị Diệu được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi 50 triệu đồng. Với sự tư vấn về mô hình kinh tế phù hợp, gia đình chị quyết định đầu tư mua bò chăn nuôi kết hợp trồng gần 400 cây chuối trên diện tích đất sẵn có. Nhờ chịu khó học hỏi kỹ thuật, cần mẫn chăm sóc, sau ba năm, gia đình chị không chỉ trả hết nợ mà còn chính thức thoát nghèo.
“Các chị trong hội phụ nữ thường xuyên cung cấp thông tin về chính sách vay vốn, tập huấn kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt. Nhờ vậy, tôi tự tin hơn rất nhiều khi phát triển kinh tế”, chị Diệu chia sẻ.
Theo bà Trần Thị Tuyết Trâm - Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ tổ dân phố An Thường, việc duy trì nhóm phụ nữ phát triển kinh tế đã tạo ra không gian để các hội viên trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ cách làm hay. Sự liên kết này không chỉ giúp thông tin lan tỏa nhanh mà còn tạo động lực để chị em cùng nhau vươn lên.
“Thoát nghèo không chỉ là có vốn, mà quan trọng là có thông tin đúng, đủ và kịp thời để người dân tự tin làm ăn”, bà Trâm nhấn mạnh.
Tại phường Đức Phổ, hệ thống truyền thanh cơ sở, các cuộc họp tổ dân phố và sinh hoạt hội đoàn thể vẫn là những kênh truyền thông chủ lực. Các thông tin về y tế, giáo dục, việc làm, xuất khẩu lao động, chính sách an sinh xã hội được phổ biến đều đặn, dễ hiểu, phù hợp với từng nhóm đối tượng. Nhờ cách làm này, người dân không chỉ nắm rõ quyền lợi mà còn hiểu trách nhiệm của mình khi tham gia các chương trình mục tiêu giảm nghèo. Từ chỗ trông chờ, ỷ lại, nhiều hộ đã chuyển sang chủ động tìm kiếm cơ hội, mạnh dạn đầu tư phát triển kinh tế.
"Thời gian tới địa phương sẽ tiếp tục lấy truyền thông làm trung tâm trong công tác giảm nghèo, đổi mới nội dung theo từng nhóm đối tượng, tăng cường kỹ năng số và kiến thức kinh doanh cho người dân. Chúng tôi sẽ duy trì các buổi tọa đàm giữa hộ đã thoát nghèo và hộ còn khó khăn để lan tỏa mô hình hay, khơi dậy tinh thần tự lực, xóa bỏ tâm lý trông chờ, ỷ lại" - ông Trần Ngọc Sang - Chủ tịch UBND phường Đức Phổ.
Cùng với truyền thông, phường Đức Phổ đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong công tác giảm nghèo. Tổ công nghệ số cộng đồng trở thành “cầu nối” giúp người dân tiếp cận dịch vụ công trực tuyến, an sinh xã hội, thanh toán không tiền mặt và đưa sản phẩm nông nghiệp lên sàn thương mại điện tử. Thông tin về chính sách, vay vốn, tập huấn kỹ thuật được cập nhật kịp thời qua Zalo, Fanpage, website địa phương, giúp 100% hộ nghèo, cận nghèo tiếp cận đầy đủ, chính xác ngay trên điện thoại.
Kết quả cho thấy rõ: Năm 2024, toàn phường Đức Phổ còn 190 hộ nghèo và 371 hộ cận nghèo, đến năm 2025, số hộ nghèo giảm còn 157 hộ, hộ cận nghèo giảm mạnh xuống còn 147 hộ. Sự chuyển biến này không chỉ đến từ nguồn lực hỗ trợ, mà còn nhờ cách truyền thông linh hoạt, sát dân, sát nhu cầu.
Số hóa thông tin, thu hẹp khoảng cách vùng khó
Không chỉ ở các xã phường phía đông, tại các xã miền núi phía tây tỉnh Quảng Ngãi, nơi điều kiện kinh tế xã hội còn nhiều khó khăn, việc số hóa thông tin đang được xem là “đòn bẩy” để đổi mới công tác truyền thông giảm nghèo.
Xã Kon Đào là một ví dụ điển hình. Toàn xã có hơn 2.600 hộ dân, trong đó khoảng 75% là đồng bào dân tộc thiểu số. Hiện xã vẫn còn 284 hộ nghèo và 266 hộ cận nghèo. Sự chênh lệch trong khả năng tiếp cận thông tin giữa các nhóm dân cư từng là rào cản lớn trong quá trình triển khai chính sách.
Trước thực tế đó, chính quyền xã Kon Đào đã đẩy mạnh số hóa nội dung tuyên truyền. Thay vì chỉ sử dụng văn bản giấy hay các buổi họp truyền thống, các thông tin về giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, mô hình kinh tế hiệu quả được biên tập thành video ngắn, infographic, file PDF trực quan, dễ hiểu.
Những nội dung này được đăng tải trên cổng thông tin điện tử, Fanpage của xã và chia sẻ rộng rãi qua các nhóm Zalo, Facebook của thôn, hội, đoàn thể. Nhờ đó, người dân có thể tiếp cận thông tin mọi lúc, mọi nơi, chỉ với một chiếc điện thoại thông minh.
Anh A Ngực - Trưởng thôn Đăk Rô (xã Kon Đào) cho biết, mỗi khi tiếp nhận thông tin từ cấp trên, ông thường biên tập lại thành bản tin ngắn để phát trên hệ thống truyền thanh, đồng thời chia sẻ các video, tài liệu hướng dẫn sản xuất vào nhóm Zalo của thôn. “Cách làm đa kênh giúp người dân tiếp cận thông tin nhanh hơn, hiểu rõ hơn và dần thay đổi cách nghĩ, cách làm trong sản xuất”, anh A Ngực nói.
Từ những thông tin được chia sẻ, anh A Chiến (trú thôn Đăk Rô, xã Kon Đào), đã mạnh dạn chuyển đổi 2.000m2 đất trồng mì kém hiệu quả sang trồng dứa. Qua việc xem các video hướng dẫn kỹ thuật, kết hợp vừa làm vừa rút kinh nghiệm, vụ dứa đầu tiên đã mang về cho anh hơn 25 triệu đồng. “Ban đầu tôi còn e ngại, nhưng nhờ xem video, tài liệu được chia sẻ, tôi tự tin hơn. Dứa dễ trồng, thu nhập ổn định nên tôi sẽ mở rộng diện tích”, anh A Chiến chia sẻ.
Tại xã Đăk Tờ Kan (tỉnh Quảng Ngãi) số hóa thông tin cũng được xác định là giải pháp then chốt. Các nội dung tuyên truyền được biên tập ngắn gọn, trực quan dưới dạng PDF, video, infographic, audio và chia sẻ đồng thời qua hệ thống loa truyền thanh và các nền tảng mạng xã hội.
Chị Y Thêng (trú thôn La Giông, xã Đăk Tờ Kan) cho biết việc tiếp cận thông tin số hóa mang lại nhiều thuận lợi. Thay vì chờ họp thôn, tôi có thể xem video hướng dẫn chăm sóc cà phê ngay trên điện thoại. Nhờ đó, 600 cây cà phê của gia đình tôi luôn phát triển tốt, năng suất ổn định.
"Để việc số hóa thông tin hiệu quả, xã đã tổ chức tập huấn kỹ năng số cho ban tự quản các thôn và tổ công nghệ số cộng đồng. Đây là lực lượng nòng cốt trong việc chuyển tải thông tin và hỗ trợ người dân tiếp cận môi trường số" - ông Trần Thanh Hoàng - Phó Chủ tịch UBND xã Đăk Tờ Kan.
Cùng với chính quyền, các hội, đoàn thể cũng chủ động đổi mới cách làm. Hội Nông dân xã Đăk Tờ Kan đã chuyển nội dung tuyên truyền từ văn bản giấy sang hình ảnh, video ngắn, infographic, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền trên mạng xã hội. “Thông tin trực quan, dễ hiểu giúp hội viên nhanh chóng nắm bắt và áp dụng. Từ đó, nhiều mô hình sản xuất mới, gương nông dân làm kinh tế giỏi đã xuất hiện”, ông Cao Minh Luyến - Chủ tịch Hội Nông dân xã Đăk Tờ Kan nói.
Có thể thấy, khi thông tin được số hóa và truyền tải bằng nhiều hình thức phù hợp, khoảng cách tiếp cận thông tin giữa các vùng, các nhóm dân cư từng bước được thu hẹp. Từ đó, người dân không chỉ thoát “nghèo thông tin” mà còn có thêm cơ hội vươn lên phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống. Với cách làm linh hoạt, đồng bộ và lấy người dân làm trung tâm, truyền thông đang thực sự mở ra những con đường mới, giúp người dân Quảng Ngãi từng bước thoát nghèo bền vững.