Xuất hiện cá mập mako đen kỳ lạ ngoài khơi Mỹ: Bí ẩn chưa lời giải

Trong khi đang gắn thẻ cá mập ngoài khơi California vào năm 2019, chuyên gia Keith Poe bất ngờ bắt gặp một con cá mập mako màu đen với kích thước vượt trội. Sinh vật này có hình dáng và màu sắc khác thường so với cá mập mako vây ngắn thông thường (Isurus oxyrinchus), vốn có màu xanh xám và phần bụng trắng.

Phát hiện hiếm gặp này đã truyền cảm hứng cho chương trình Black Mako of the Abyss thuộc Tuần lễ Cá mập – một chiến dịch khám phá nhằm làm sáng tỏ loài cá mập bí ẩn mà Poe bắt được.

Cá mập lai hay đột biến?

Trong hành trình tìm kiếm, Poe hợp tác cùng nhà môi trường học Kendyl Berna, nhà sinh vật biển Tristan Guttridge và Paul de Gelder – người từng sống sót sau vụ cá mập tấn công – để khảo sát vùng biển sâu 64 km ngoài khơi California.

Họ sử dụng hàng trăm gallon mồi thả từ trực thăng và mô hình cá mập trắng nhằm thu hút cá mập mako đen. Kết quả, một cá thể cá mập sẫm màu bất thường, có hành vi hung dữ, đã xuất hiện. Đáng chú ý, con cá mập này có cả đặc điểm vây ngắn và vây dài, khiến nhóm nghi ngờ đây có thể là một loài lai giữa cá mập mako vây ngắn và cá mập mako vây dài (Isurus paucus) – hoặc là một dạng đột biến gen hiếm gặp.

Loài mako vây dài – “bóng ma” đại dương

Không giống như cá mập mako vây ngắn thường gặp, cá mập mako vây dài sống ở vùng nước sâu, xa bờ, với cơ thể thon hơn, vây ngực dài và màu sắc tối hơn. Việc phát hiện chúng ngoài khơi California là cực kỳ hiếm, do phạm vi phân bố chủ yếu ở các vùng biển nhiệt đới, gần Mexico.

Nhằm xác định loài, nhóm nghiên cứu tìm cách dụ cá mập trồi lên khỏi mặt nước để quan sát hình thái và lấy mẫu mô phục vụ giải mã DNA. Trong số các cá mập xuất hiện, một cá thể sở hữu vây ngực dài bất thường – một đặc điểm gợi ý đây có thể là cá lai hoặc một dạng tiến hóa chưa được ghi nhận.

Trước đó, các nhà khoa học từng phát hiện cá mập lai giữa các loài cùng chi, như: Cá mập đầu búa lớn (Sphyrna lewini) lai với cá mập đầu búa Carolina (S. gilberti); Hai loài cá mập đầu đen (Carcharhinus tilstoni và C. limbatus) tại Úc

Tuy nhiên, khả năng lai giữa cá mập mako vây ngắn và vây dài hiện chưa có bằng chứng. Giới chuyên gia cho rằng nếu có lai, con lai có thể bị vô sinh, và việc xác định lai hay không cần đến phân tích DNA chi tiết.

Biến đổi khí hậu làm thay đổi địa bàn sinh sống

Cá mập mako vây dài từng được ghi nhận ở vùng biển Mexico. Tuy nhiên, do biến đổi khí hậu và nhiệt độ đại dương gia tăng, chúng có thể đã dịch chuyển về phía bắc, tiếp cận những khu vực từng là “lãnh địa” của cá mập vây ngắn.

“Ranh giới sống của nhiều loài cá mập đang thay đổi. Môi trường biển không còn tĩnh như trước,” một nhà nghiên cứu nhận định.

Choáng váng nhìn cảnh Bạch tuộc cưỡi trên lưng cá mập bơi nhanh nhất thế giới