Thực phẩm bẩn len lỏi khắp chợ cóc, siêu thị, từ mâm cơm gia đình đến nhà hàng cao cấp. Vấn nạn này đang âm thầm làm xấu hình ảnh du lịch Việt và thương hiệu quốc gia trong mắt bạn bè quốc tế. Không thể tiếp tục xem việc mất vệ sinh an toàn thực phẩm chỉ là chuyện nhỏ trên mâm cơm gia đình.
Bữa ăn bẩn, quốc gia mang tiếng
Nữ du khách Mỹ Leonara có đam mê mãnh liệt với ẩm thực trong mỗi chuyến đi tới miền đất lạ. Trong chuyến xê dịch 10 ngày ở Việt Nam, cô không bỏ qua cơ hội nếm đủ mỹ vị của nhiều địa danh như Hà Nội, Nha Trang, Đắk Lắk, TPHCM,...
Từ ẩm thực đường phố, tiệm ăn vỉa hè cho tới nhà hàng mới được gắn sao Michelin, Leonara thử hầu hết các món đặc sản vùng miền. Thế nhưng điều làm cô bất an nhất là chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm.
Chưa nói đến những thịt, cá, rau,... vốn khuất mắt trông coi và khó thẩm định, nhưng nào đũa, thìa, khay gia vị cáu bẩn tạo cho thực khách cảm giác gờn gợn trong suốt bữa ăn.
 |
| Du khách nước ngoài thưởng thức món ăn đường phố ở Hà Nội. ảnh: hồng vĩnh |
Nỗi sợ không riêng của nữ du khách Mỹ này, anh Nguyễn Duy Khang, hướng dẫn viên tiếng Anh kinh nghiệm gần 20 năm cho biết, hầu hết các đoàn khách quốc tế đều căn vặn anh kỹ lưỡng về chất lượng thực phẩm cho mỗi bữa ăn.
“Họ đọc được một số thông tin tiêu cực về an toàn thực phẩm ở Việt Nam, chưa kể các bài viết chia sẻ trên nhiều nền tảng mạng xã hội. Những bức ảnh trực quan sinh động khiến chúng tôi nhiều khi không biết giải thích thế nào cho thỏa đáng”, anh Khang nói.
Ông Nguyễn Xuân Quỳnh, nguyên Tổng Thư ký Liên chi Hội Đầu bếp Việt Nam, Giám đốc Điều hành Cty Du lịch Allez Voyage cho rằng, không riêng khách quốc tế mà ngay khách nội địa cũng cực kỳ để tâm đến vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm. Những trải nghiệm ẩm thực không tốt có thể ảnh hưởng tiêu cực tới ngành du lịch Việt Nam, đặc biệt là các sản phẩm ẩm thực đường phố, sản phẩm du lịch nấu ăn, các lễ hội ẩm thực.
“Thật đáng buồn nếu du khách bị ngộ độc, dẫn đến chuyến đi không trọn vẹn. Đó sẽ là trải nghiệm đáng quên. Họ sẽ không giới thiệu điểm đến Việt Nam cho gia đình hay bạn bè nữa”, ông Nguyễn Xuân Quỳnh nói. Những vụ ngộ độc này có thể dẫn tới khủng hoảng truyền thông. Một vài hình ảnh thực phẩm bẩn lan truyền chóng mặt trên mạng làm lu mờ nỗ lực quảng bá ẩm thực nói riêng và du lịch Việt nói chung.
PGS.TS. Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa, Xã hội của Quốc hội bày tỏ sự lo ngại trước tình trạng thực phẩm bẩn len lỏi trong đời sống hằng ngày của người dân. Nó không chỉ đe dọa trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, mà còn làm tổn hại nghiêm trọng đến hình ảnh quốc gia trong mắt bạn bè quốc tế. Thực phẩm bẩn không chỉ giết chết niềm tin của người tiêu dùng trong nước, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến thương hiệu du lịch quốc gia - ngành đang được coi là mũi nhọn trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
“Đằng sau mỗi bữa ăn mất vệ sinh là một nguy cơ tổn hại đến hình ảnh đất nước văn minh, mến khách và an toàn. Đằng sau mỗi gánh hàng rong không đảm bảo vệ sinh là nguy cơ làm lu mờ hình ảnh một Việt Nam thân thiện, hấp dẫn trong mắt du khách quốc tế”, ông nói.
Ông Bùi Hoài Sơn cho rằng, phải xử lý nghiêm minh các hành vi tiếp tay cho thực phẩm bẩn, bởi đó là hành vi làm tổn hại niềm tin xã hội và ảnh hưởng xấu đến hình ảnh quốc gia. Bảo vệ từng bữa ăn sạch không chỉ là bảo vệ sức khỏe nhân dân mà còn là gìn giữ uy tín và tương lai của một đất nước đang vươn mình hội nhập.
Để ẩm thực Việt vươn ra thế giới
Bên cạnh đòi hỏi cấp thiết bảo vệ sức khỏe của người dân, giảm bớt gánh nặng về y tế cho xã hội, thực phẩm bẩn là một trong những rào cản cho ngành du lịch. Tổ chức Du lịch ẩm thực thế giới (World Food Tourism Association - WFTA) ước tính, du khách quốc tế thường dành 25% ngân sách cho các khoản chi tiêu ẩm thực.
Hơn 81% du khách quốc tế có nhu cầu tìm hiểu các giá trị ẩm thực địa phương khi đặt chân tới điểm đến mới, vì họ tin rằng khám phá ẩm thực địa phương là cách tốt nhất để hiểu được văn hóa bản địa.
Sự đa dạng của ẩm thực vùng miền góp phần đưa Việt Nam được đứng trên bục vinh danh của nhiều giải thưởng. Hà Nội đã được World Culinary Awards vinh danh là Thành phố ẩm thực hàng đầu thế giới, Thành phố ẩm thực hàng đầu châu Á.
Nhiều món ăn Việt như phở, bánh mì, bún chả, gỏi cuốn, bánh xèo, bún bò Huế, và bún riêu cũng được thế giới công nhận và yêu thích. Tại Giải thưởng Du lịch thế giới, Việt Nam 5 năm liên tiếp chiến thắng nhiều hạng mục ẩm thực.
Khát vọng nâng tầm ẩm thực Việt, đưa Việt Nam thành bếp ăn của thế giới chỉ có thể thành hiện thực nếu chặn từ gốc được vấn nạn thực phẩm bẩn. Ông Nguyễn Xuân Quỳnh nhấn mạnh, để có món ăn được thế giới phát triển công nhận, chúng ta phải tuân theo các tiêu chuẩn mang tầm vóc khu vực và trên thế giới.
Việc kinh doanh mang tính chất chộp giật và manh mún nên kết quả không được như mong đợi. “Nếu chỉ có quy định trên giấy, công tác kiểm tra giám sát không được triển khai từ gốc, câu chuyện ẩm thực Việt vươn mình ra thế giới còn rất xa”, ông Quỳnh nói.
Chặn đứng thực phẩm bẩn không chỉ để bảo vệ sức khỏe, mà chính là bảo vệ danh dự quốc gia trên bản đồ ẩm thực toàn cầu.
