Giăng 'hàng rào chết' giữa đồng: Cả đàn chim di cư bị bẫy trong một đêm

Giăng “hàng rào chết” giữa đồng

Theo ghi nhận của lực lượng chức năng tại nhiều địa bàn cửa sông, đầm nuôi thủy sản và cánh đồng lúa sau gặt, những người săn chim căng lưới mắt nhỏ thành từng “bức tường” dài hàng chục đến hàng trăm mét, cố định bằng cọc tre. Trên ruộng, họ cắm cò giả bằng xốp, treo mồi nhử, và đặc biệt là sử dụng loa công suất lớn phát tiếng kêu của cò, vạc, le le… nhằm dụ cả đàn chim sà thấp xuống rồi mắc lưới.

Đây là phương thức bẫy tận diệt, không chừa lựa chọn sinh tồn cho đàn chim đang trong hành trình di cư đường dài. Thay vì bắt lẻ tẻ, người bẫy gom cả đàn trong một đêm.

Lực lượng kiểm tra ở hiện trường mô tả: lưới được dựng thành tuyến chạy ngang qua lối chim đáp xuống ngủ đêm trên ruộng trũng hoặc bãi triều, biến khu vực kiếm ăn tự nhiên thành “bãi săn công nghiệp”. Nhiều bộ loa điện tử, USB ghi âm tiếng kêu, cò mồi bằng xốp đã bị thu giữ trong các đợt truy quét gần đây.

Những địa bàn ven biển, cửa sông, ruộng trũng và rừng ngập mặn của Quảng Ninh nơi chim di cư dừng chân theo quán tính sinh học hằng năm, hiện đều được đưa vào danh sách kiểm tra.

Tại khu vực Quảng Hà (huyện Hải Hà cũ, nay thuộc khu vực biên giới phía Đông của tỉnh), tổ công tác địa phương đã tháo dỡ bãi bẫy giữa cánh đồng, thu giữ hơn 500m lưới vây cùng nhiều chim giả chuyên dùng để “gọi đàn”.

Ở Móng Cái và các xã, thôn ven biển, lực lượng liên ngành (kiểm lâm, công an, chính quyền cơ sở) thống kê đã tiêu hủy tại chỗ khoảng 2.500m lưới bẫy và gần 80 cọc tre giăng lưới chỉ trong vài ngày cao điểm. Đồng thời, các quán ăn trong vùng được mời làm việc, ký cam kết không mua bán, tàng trữ, chế biến chim hoang dã, chim di cư.

Tại Uông Bí – khu vực phía Tây Nam tỉnh, vốn có hệ sinh thái ruộng trũng và vùng đệm rừng ngập mặn, một đợt kiểm tra đã ghi nhận và tháo dỡ khoảng 1.600m² lưới cùng hàng chục cọc tre, cò giả bằng xốp. Các điểm giăng lưới thường nằm ngay sát khu ruộng lúa đã gặt, nơi đàn cò, vạc, le le xuống kiếm ăn ban đêm.

Ngoài ra, tại các khu đầm nuôi thủy sản và bãi triều ở Quảng Yên, Vân Đồn, những “mái nhà đêm” của chim nước và chim lội, lực lượng chức năng ghi nhận tình trạng cắm cọc, căng lưới bao rộng cả khoảnh đầm cạn, tạo thành vành đai khép kín. Đây là khu vực chim dừng chân sau khi bay qua vùng biển Đông Bắc, trước khi tiếp tục hành trình xuống phía Nam tránh rét.

Chính quyền “siết trận” mùa chim di cư

Trước sức ép suy giảm đa dạng sinh học và yêu cầu bảo vệ các vùng đất ngập nước có ý nghĩa di cư liên vùng, Quảng Ninh đã chuyển hướng cách làm, không chỉ dừng ở nhắc nhở, mà triển khai tổ công tác liên ngành “đi từng ruộng, dỡ từng lưới”.

Công an cơ sở, kiểm lâm và chính quyền cấp phường/xã ở các địa bàn ven biển giờ chủ động tuần tra ban đêm, đúng khung giờ người bẫy dựng lưới và bật loa gọi chim. Lưới, cọc tre, cò giả, loa điện tử, USB tiếng dụ chim đều bị thu giữ và tiêu hủy tại chỗ; đồng thời lập biên bản với các trường hợp vi phạm.

Song song, các cơ sở kinh doanh hải sản, quán ăn đặc sản ở vùng giáp biển được yêu cầu ký cam kết không mua bán, chế biến, tiêu thụ chim hoang dã, chim di cư. Đây là bước đánh thẳng vào thị trường đầu ra, mắt xích then chốt nuôi sống hoạt động săn bắt.

Các biện pháp trên bám theo chỉ đạo cấp quốc gia về nghiêm cấm săn, bẫy, vận chuyển, kinh doanh chim hoang dã và chim di cư, giao công an và kiểm lâm phối hợp kiểm tra, xử lý trong mùa chim di cư hằng năm.

Các nhà chuyên môn cảnh báo, nếu để tình trạng bẫy tận diệt tiếp diễn theo từng mùa, Quảng Ninh sẽ đánh mất một trong những giá trị tự nhiên quý nhất mà chính địa phương đang quảng bá cho du lịch sinh thái hệ bãi triều, rừng ngập mặn, đầm lầy ven biển, nơi đàn chim nước, chim lội, chim di cư từ phương Bắc xuống trú ngụ, kiếm ăn, phục hồi thể lực trước khi bay tiếp.

Với các loài di cư đường dài, “điểm dừng chân an toàn” không chỉ là chỗ ngủ đêm. Đó là trạm tiếp nhiên liệu sống còn nếu bầy chim kiệt sức bị dính lưới ngay tại điểm nghỉ, quần thể sẽ suy yếu dần qua từng mùa, và cuối cùng biến mất khỏi đường bay truyền thống. Khi đó, Quảng Ninh không chỉ mất chim, mà mất luôn cả câu chuyện sinh thái, du lịch mà tỉnh muốn gây dựng gắn với vùng cửa sông, bãi triều, rừng ngập mặn ven biển Đông Bắc.