'Thanh lọc' mạng xã hội

Cấp thiết

Việc xây dựng Bộ quy tắc ứng xử văn hóa trên không gian mạng ngày càng trở nên cấp thiết khi ngày càng nhiều vấn nạn trong xã hội khởi nguồn từ không gian số. Những cuộc khẩu chiến trên mạng có thể dẫn đến những va chạm thực tế ngoài đời.

Những câu nói, ngôn từ thiếu chuẩn mực trên không gian mạng ngày càng phổ biến, dẫn đến tình trạng xúc phạm danh dự, kích động hận thù, bắt nạt trực tuyến không chỉ làm xấu đi hình ảnh văn hóa ứng xử mà còn gây tổn thương nghiêm trọng đến cá nhân và cộng đồng.

Thông tin giả luôn tiềm ẩn, có thể tấn công người dùng mạng xã hội bất cứ lúc nào, việc sử dụng AI để mạo danh, tạo lập tin giả cũng không hiếm gặp trên mạng. Song song với đó là tình trạng lộ lọt dữ liệu cá nhân, mua bán thông tin, lừa đảo trên mạng… diễn ra ngày càng tinh vi, khó nhận biết, gây thiệt hại cho nhiều người.

Nhiều đại biểu đã đóng góp ý kiến về nội dung Bộ quy tắc tại hội thảo góp ý dự thảo Bộ quy tắc ứng xử văn hóa trên không gian mạng do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức ngày 22/10, nhằm hoàn thiện dự thảo trước khi trình lên Thủ tướng Chính phủ

Tại hội thảo, Thứ trưởng thường trực Bộ VHTTDL Lê Hải Bình nhận định song song với hệ thống pháp luật hiện hành, Bộ quy tắc ứng xử văn hóa trên không gian mạng khi được ban hành sẽ là công cụ quan trọng giúp hình thành một môi trường mạng lành mạnh, văn minh, góp phần xây dựng nền tảng đạo đức, văn hóa trong không gian số.

“Điều quan trọng nhất là làm sao để người dân thấy được lợi ích của việc ứng xử văn minh trên mạng, để họ tự giác thực hiện, chứ không phải làm vì bị buộc phải làm”, Thứ trưởng thường trực Bộ VHTTDL nhấn mạnh.

Còn nhiều vướng mắc

Ông Nguyễn Ngọc Hồi - Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP HCM - khẳng định việc có một bộ quy tắc điều chỉnh hành vi của người tham gia không gian mạng là hết sức cần thiết. Tuy nhiên, ông băn khoăn rằng nếu không có cơ chế xử phạt rõ ràng, Bộ quy tắc ứng xử văn hóa trên không gian mạng sẽ không đủ tính răn đe.

Theo ông, để bộ quy tắc thực sự đi vào cuộc sống, cần phải có cơ chế rõ ràng, cụ thể, có thưởng - phạt, có khuyến khích, xử lý. Phó Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao TP HCM đề xuất khuyến khích các cá nhân, đơn vị không hợp tác với những tài khoản, cá nhân, đơn vị, doanh nghiệp vi phạm Bộ quy tắc.

Ông Nguyễn Lâm Thanh - đại diện nền tảng TikTok - chia sẻ cùng một nỗi băn khoăn với Phó Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao TP HCM. Ông cho rằng khi Bộ quy tắc chỉ mang tính chất khuyến khích, rất khó để nó vận hành và nhiều người áp dụng theo.

"Chúng ta phải phân biệt rõ ràng giữa pháp luật, nghị định mang tính bắt buộc và Bộ quy tắc mang tính quy chuẩn về đạo đức. Những việc làm này chỉ mang tính khuyến khích chưa chắc đi được vào cuộc sống", ông Lâm Thanh nhấn mạnh.

Nêu kinh nghiệm trong việc xử lý các tài khoản vi phạm trên TikTok, ông Lâm Thanh cho biết nền tảng này hiện vận hành song song hai bộ tiêu chuẩn. Một là bộ tiêu chuẩn cộng đồng áp dụng cho tất cả người dùng, nếu vi phạm, tài khoản có thể bị cảnh báo, gỡ hoặc khóa nội dung. Bộ tiêu chuẩn thứ hai là bộ quy tắc riêng dành cho nhà sáng tạo nội dung - nhóm người có ảnh hưởng lớn và khả năng định hướng dư luận (KOL, KOC).

"Nếu tuân thủ những tiêu chuẩn này, các nhà sáng tạo nội dung sẽ được hưởng nhiều lợi ích riêng. Tuy nhiên, họ phải chịu sự quản lý rất chặt chẽ từ nền tảng. Chúng tôi liên tục rà soát nội dung trên TikTok. Sau khi rà soát, chất lượng của tài khoản vẫn đủ tiêu chuẩn mới được ở lại cộng đồng, được ưu tiên mời tham gia các chiến dịch cộng đồng, các chiến dịch thương mại. Những quy định phải có thưởng, có phạt rõ ràng", ông Nguyễn Lâm Thanh nói.

Tại hội thảo, nhiều ý kiến đồng tình với việc cần xây dựng cơ chế hạn chế hợp tác với những người vi phạm Bộ quy tắc theo cách minh bạch, công bằng. Điều này góp phần giúp doanh nghiệp, cá nhân chủ động tuân thủ, đồng thời khuyến khích nghệ sĩ, người nổi tiếng hành xử có trách nhiệm hơn.