Tổng Công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) vừa có báo cáo mới nhất về phương án phân chia khai thác giữa Cảng Hàng không quốc tế (HKQT) Long Thành tại tỉnh Đồng Nai và Cảng HKQT Tân Sơn Nhất ở TPHCM.
Điều phối để phát triển
Theo ACV, Cảng HKQT Tân Sơn Nhất hiện là một trong hai cảng hàng không cửa ngõ quốc tế lớn nhất của cả nước. Tuy nhiên, nhiều năm qua, Tân Sơn Nhất đã liên tục vận hành vượt công suất thiết kế, dẫn đến áp lực lớn lên hạ tầng kỹ thuật, khai thác mặt đất và năng lực điều hành bay.
Mặc dù một số hạng mục mở rộng của Cảng HKQT Tân Sơn Nhất đã và đang được triển khai (như nhà ga T3 quốc nội), tuy nhiên quỹ đất hạn chế, không gian tĩnh và động bị bó hẹp do vị trí nằm trong khu dân cư đông đúc, khiến cho khả năng mở rộng tổng thể về lâu dài là rất hạn chế; làm gia tăng nguy cơ tắc nghẽn cả trên không lẫn mặt đất, ảnh hưởng đến chất lượng phục vụ và an toàn khai thác.
ACV cho rằng việc điều phối lại mạng bay giữa Cảng HKQT Tân Sơn Nhất và Cảng HKQT Long Thành là yêu cầu khách quan, cấp thiết, nhằm bảo đảm phân bố sản lượng hành khách một cách hợp lý giữa hai cảng, tránh quá tải cục bộ.
2 kịch bản khai thác Long Thành và Tân Sơn Nhất
Theo kế hoạch, từ năm 2026, giai đoạn 1 của Cảng HKQT Long Thành sẽ dự kiến đi vào hoạt động. Để đưa Cảng HKQT Long Thành trở thành trung tâm trung chuyển hàng không lớn nhất Việt Nam, Liên danh Incheon Airport (IAC) - đơn vị tư vấn quản lý khai thác Cảng HKQT Long Thành đã đưa ra 2 phương án khai thác chính.
Phương án 1: Cảng HKQT Tân Sơn Nhất sẽ chuyên tâm phục vụ các chuyến bay nội địa, với sản lượng hành khách dự kiến đạt khoảng 29,5 triệu lượt/năm; trong khi toàn bộ hoạt động bay quốc tế sẽ được chuyển giao và khai thác tập trung tại Long Thành, với sản lượng ước đạt hơn 19 triệu lượt hành khách quốc tế/năm.
Sân bay Long Thành cũng sẽ tiếp nhận một phần nhỏ sản lượng nội địa, dự kiến khoảng 1,5 triệu lượt hành khách/năm để phục vụ nhu cầu kết nối trung chuyển. Theo phương án này, tỷ lệ phân chia khai thác giữa hai cảng là Tân Sơn Nhất giữ 95% tổng lưu lượng nội địa, trong khi Tân Sơn Nhất đảm nhận 100% lưu lượng quốc tế...
Tuy nhiên, với phương án 1, hành khách tại TPHCM đi chuyến bay quốc tế chặng ngắn có thể gặp bất tiện, do sân bay Long Thành cách xa trung tâm thành phố hơn so với sân bay Tân Sơn nhất.
Phương án thứ 2: Phân chia khai thác các chuyến bay quốc tế giữa Long Thành và Tân Sơn Nhất.
Theo đó, dự kiến Tân Sơn Nhất sẽ tiếp tục khai thác các chuyến bay nội địa và một phần các chuyến bay quốc tế cự ly ngắn, với sản lượng hành khách quốc tế ước đạt khoảng 3,8 triệu lượt/năm, tập trung chủ yếu vào các đường bay khu vực trong bán kính dưới 1.000 km.
Sân bay Long Thành sẽ đảm nhận toàn bộ các chuyến bay quốc tế đường dài, cùng với một phần lưu lượng nội địa phục vụ nhu cầu kết nối trung chuyển, với sản lượng hành khách quốc tế ước đạt khoảng 15,3 triệu lượt/năm (tổng sản lượng 16,8 triệu lượt hành khách/năm). Tỷ lệ phân chia khai thác giữa hai cảng là Tân Sơn Nhất khai thác 20% tổng lưu lượng quốc tế, và sân bay Long Thành khai thác 80% lưu lượng quốc tế.
Giải trình về phương án 2, IAC cho hay, phương án này thuận tiện cho hành khách tại trung tâm TPHCM di chuyển trong khu vực (Thái Lan, Lào, Campuchia) với khả năng tiếp cận sân bay tốt hơn. Tận dụng cơ sở hiện hữu của Tân Sơn Nhất và giảm chi phí đầu tư và áp lực về công suất khai thác cho sân bay Long Thành trong ngắn hạn.
Tuy nhiên, phương án 2 bộc lộ nhiều hạn chế như chi phí vận hành tăng mạnh do phải duy trì song song các nguồn lực để tổ chức khai thác quốc tế tại hai cảng hàng không (nhân sự, thiết bị, xuất nhập cảnh, kiểm dịch, hải quan,...).
Phương án 2 cũng gây nhầm lẫn cho du khách và hành khách đi chuyến bay quốc tế giữa hai cảng hàng không. Mặt khác, hành khách chuyển tiếp (quốc tế ngắn - quốc tế dài, nội địa - quốc tế) phải mất thời gian dài hơn và chi phí cao hơn cho di chuyển giữa sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành.
Tiếp tục nghiên cứu và tham khảo ý kiến
Đối với 2 phương án vừa nêu, Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) nhất trí cao phương án chuyển toàn bộ các chuyến bay quốc tế thường lệ từ Cảng HKQT Tân Sơn Nhất về Cảng HKQT Long Thành, nhằm bảo đảm thuận tiện trong tổ chức quản lý, khai thác, tối ưu hóa các nguồn lực.
Các hãng quốc tế và trong nước cũng bày tỏ sự đồng thuận với phương án chuyển 100% chuyến bay quốc tế theo lịch trình từ Tân Sơn Nhất về Long Thành. Tuy nhiên, các hãng bay Việt Nam đề xuất nên có lộ trình chuyển đổi.
Trao đổi với PV Tiền Phong, đại diện Cục HKVN cho biết, đối với các phương án khai thác Cảng HKQT Long Thành và Cảng HKQT Tân Sơn Nhất vừa nêu, Cục đang nghiên cứu và tiếp tục tham khảo ý kiến của nhiều bên...
