Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) cho biết sẽ triển khai thí điểm phương án giảm độ cao khu vực cấm bay VVP4 - vùng không phận bảo vệ đặc biệt nội đô TPHCM - từ 3.000 m xuống còn 1.500 m.
Theo kế hoạch, giai đoạn thử nghiệm kéo dài từ ngày 19/12 tới đến hết 31/3/2026, trùng với cao điểm Tết Nguyên đán Bính Ngọ. Mục tiêu của đợt thí điểm là tối ưu hóa việc sử dụng không phận, qua đó vừa nâng cao hiệu quả khai thác hàng không dân dụng, vừa bảo đảm các yêu cầu về quốc phòng - an ninh.
Theo VATM, khu vực cấm bay VVP4 được quy định theo quyết định của Bộ Quốc phòng, bao phủ phần lớn không phận nội đô TPHCM với giới hạn cao từ mặt đất lên 3.000 m, các chuyến bay dân dụng bị cấm hoạt động 24/24h. Vị trí này lại nằm ở trung tâm cụm sân bay Tân Sơn Nhất - Biên Hòa - Long Thành, khiến vùng trời khu vực phía Nam trở nên chật hẹp, đặc biệt trong những thời điểm Biên Hòa có hoạt động quân sự. Đây cũng là nguyên nhân khiến các chuyến bay ra vào Tân Sơn Nhất thường phải bay vòng tránh, bị giới hạn độ cao và khó tối ưu quỹ đạo bay.
Sau nhiều hội thảo và đánh giá tác động từ năm 2024, VATM đã cùng các cơ quan chức năng xây dựng phương án giảm độ cao khu vực cấm, mở thêm không gian cần thiết cho hoạt động hàng không dân dụng mà vẫn bảo đảm an toàn bay. Đại diện VATM cho biết, việc hạ trần khu vực cấm từ 3.000 m xuống 1.500 m giúp tháo gỡ những nút thắt tồn tại nhiều năm, đặc biệt trong bối cảnh lưu lượng bay tại Tân Sơn Nhất luôn ở mức cao.
Với mật độ trung bình khoảng 750 chuyến cất hạ cánh mỗi ngày, chủ yếu theo hướng Bắc và Đông Bắc (chiếm khoảng 70%), các máy bay có điều kiện bay thẳng hơn, rút ngắn quãng đường và thời gian lấy độ cao. Trong giờ cao điểm, mỗi chuyến bay được ước tính tiết kiệm từ 1-3 phút. Theo tính toán của các hãng hàng không, mỗi phút bay tương đương khoảng 11 km có thể giúp tiết kiệm chi phí nhiên liệu khoảng 1,6 triệu đồng với tàu bay A321, 3 triệu đồng với A350 và 2,5 triệu đồng với B787. Nếu được áp dụng chính thức, con số này sẽ giảm đáng kể chi phí khai thác của các hãng.
Không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, phương án mới còn góp phần giảm rủi ro an toàn bay trong điều kiện thời tiết bất lợi. Mùa mưa tại TPHCM kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10, thường xuyên xuất hiện dông và trần mây thấp, làm gia tăng nguy cơ tàu bay dân dụng vô tình xâm nhập khu vực cấm.
Đại diện VATM phân tích, trước đây các chuyến bay thực hiện tiếp cận hụt trên đường cất hạ cánh 07/25 của Tân Sơn Nhất thường phải vòng về phía khu vực VVP4 ở độ cao thấp, tiềm ẩn rủi ro lớn. Việc hạ thấp độ cao khu vực cấm giúp tàu bay linh hoạt hơn trong xử lý tình huống, đồng thời vẫn bảo đảm các yêu cầu an toàn.
Việc tiết kiệm nhiên liệu cũng đồng nghĩa với giảm phát thải CO2, phù hợp với định hướng “hàng không xanh” mà Việt Nam đang theo đuổi.
Đáng chú ý, khi sân bay Long Thành đi vào khai thác và hình thành mô hình vận hành đồng thời hai sân bay Tân Sơn Nhất - Long Thành, việc giảm độ cao khu vực cấm bay VVP4 sẽ tạo thêm không gian linh hoạt để tổ chức, tách biệt các luồng bay, giảm nguy cơ xung đột trong vùng trời trọng điểm này.
Theo VATM, thử nghiệm lần này không chỉ giúp giải tỏa áp lực tức thời cho Tân Sơn Nhất trong dịp Tết Nguyên đán 2026, mà còn được xem như “chìa khóa” cho bài toán quy hoạch và tổ chức vùng trời khu vực phía Nam trong dài hạn.
Kết thúc giai đoạn thí điểm, VATM sẽ tổng hợp dữ liệu khai thác thực tế, đánh giá toàn diện hiệu quả và báo cáo các cơ quan chức năng để xem xét khả năng áp dụng chính thức, qua đó từng bước hiện đại hóa và tối ưu hóa quản lý vùng trời phục vụ phát triển hàng không Việt Nam.
