Trăn trở từ chính cuộc sống của người nông dân nghèo
Cùng đi tham quan cánh đồng bát ngát rau xanh của thôn Trâm, anh Phạm Văn Toàn chia sẻ, anh sinh ra, lớn lên bên đồng ruộng, nên thấu hiểu sâu sắc nỗi vất vả của người nông dân. Nhiều năm liền, gia đình anh cũng như bao hộ khác canh tác theo phương thức truyền thống, sản xuất nhỏ lẻ, phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái. Giá cả bấp bênh khiến thu nhập không ổn định, đời sống gặp nhiều khó khăn.
“Có năm rau củ thu hoạch xong không ai mua, phải nhổ bỏ, nhìn mà xót”, anh Toàn nhớ lại. Chính những lần “thua ngay trên ruộng nhà mình” ấy đã gieo trong anh suy nghĩ: nếu không thay đổi cách làm, nông dân sẽ mãi loay hoay trong vòng nghèo khó.
Từ một người nông dân nghèo, anh Phạm Văn Toàn đã trở thành giám đốc HTX tiêu biểu, là cầu nối giữa nông dân với doanh nghiệp, giữa sản xuất truyền thống với nông nghiệp hiện đại. Câu chuyện của anh là minh chứng sinh động cho tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám thay đổi để làm giàu bền vững ngay trên chính mảnh đất quê hương, góp phần xây dựng nông thôn mới ngày càng khởi sắc. Thôn Trâm có 122 hộ dân với trên 500 nhân khẩu. Thu nhập bình quân đạt gần 70 triệu đồng/người/năm, cả thôn chỉ còn 4 hộ nghèo.
Từ năm 2014, anh bắt đầu thử nghiệm trồng cây sả, loại cây phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng địa phương, ít sâu bệnh, dễ chăm sóc. Tuy nhiên, làm được một thời gian, anh nhận ra rằng hiệu quả sẽ không bền vững nếu mỗi hộ sản xuất riêng lẻ, thiếu liên kết và không có đầu ra ổn định.
Năm 2020, từ mô hình Chi hội nghề nghiệp trồng sả, anh Phạm Văn Toàn mạnh dạn đứng ra vận động thành lập Hợp tác xã Dịch vụ sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp Phạm An (HTX Phạm An) với 7 thành viên ban đầu. Thời điểm đó, không ít người còn hoài nghi, lo ngại “làm HTX rồi có bán được không?”, “liệu có hiệu quả hơn cách làm cũ?”.
Bỏ ngoài tai những băn khoăn ấy, anh Toàn xác định, muốn bà con tin thì bản thân mình phải làm trước, phải chứng minh bằng kết quả thực tế. Anh chủ động học hỏi kỹ thuật, tìm hiểu quy trình sản xuất VietGAP trên Internet và thực tế, kết nối với doanh nghiệp tiêu thụ nông sản. Từ trồng sả, HTX dần mở rộng sang các loại rau, củ, quả như mướp đắng, dưa chuột, bí xanh, bí ngô, cà chua, ớt…
Đến nay, HTX Phạm An đã phát triển lên 20 thành viên, chia thành 3 vùng sản xuất tại các thôn Trâm, Voi, thôn 9 với tổng diện tích khoảng 70 héc ta. Tất cả đều được tổ chức sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, hướng tới an toàn, bền vững và thân thiện với môi trường. Ngoài ra, HTX duy trì đàn dê hơn 2 nghìn con và sản lượng mật đạt trên 200 tấn/năm...
Trong hành trình xây dựng và phát triển HTX Phạm An, anh Phạm Văn Toàn luôn xác định yếu tố con người là then chốt. Anh dành nhiều thời gian tham gia các lớp tập huấn, học hỏi kinh nghiệm từ những mô hình HTX hiệu quả trong và ngoài tỉnh, sau đó truyền đạt lại cho các thành viên và người dân một cách dễ hiểu, phù hợp với điều kiện thực tế địa phương. Nhờ vậy, bà con không còn tâm lý trông chờ, ỷ lại mà dần hình thành thói quen sản xuất có kế hoạch, tính toán chi phí, lợi nhuận ngay từ đầu vụ.
Thay đổi tư duy, chìa khóa thoát nghèo
Điều anh Phạm Văn Toàn tâm huyết nhất không chỉ là mở rộng diện tích hay tăng sản lượng, mà là thay đổi tư duy sản xuất của người nông dân. Các thành viên HTX và hộ dân liên kết được hướng dẫn tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật, ký cam kết đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, an toàn lao động và bảo vệ môi trường.
Anh Nguyễn Đức Hữu, thôn 9, xã An Bình chia sẻ, trước đây gia đình anh trồng mướp đắng theo cách truyền thống, chi phí cao mà hiệu quả thấp. Từ khi tham gia HTX, được hỗ trợ giống, kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm, thu nhập ổn định hơn hẳn.
Hiện gia đình anh Hữu trồng hơn 2 héc ta mướp đắng, mỗi năm sản xuất 2 vụ, lợi nhuận sau khi trừ chi phí đạt trên 150 triệu đồng. Không chỉ anh Hữu, nhiều hộ dân khác cũng mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ứng dụng khoa học kỹ thuật, từng bước nâng cao thu nhập.
Với cây sả, cây trồng chủ lực đang hiệu quả kinh tế càng rõ nét. Giống sả lùn cao sản cho thu hoạch nhanh, mỗi năm 4 lứa, ít công chăm sóc, lợi nhuận sau chi phí đạt trên 100 triệu đồng/ha/lứa, cao hơn nhiều so với các cây trồng truyền thống.
Giải bài toán “được mùa, mất giá”
Một trong những thành công nổi bật của anh Phạm Văn Toàn là xây dựng được chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ bền vững. HTX Phạm An đã ký hợp đồng với nhiều doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm cho người dân. Anh cũng tập trung bán hàng trên không gian mạng.
Nhờ đó, nông sản của bà con được bao tiêu với giá ổn định, không còn cảnh thấp thỏm chờ thương lái. Đặc biệt, cuối năm 2024, HTX ký hợp đồng xuất khẩu sả sang Trung Quốc với sản lượng hơn 100 tấn/tháng, mở ra hướng đi mới cho nông sản địa phương. Bên cạnh đó, HTX còn liên kết trồng ớt chỉ thiên xuất khẩu sang Hàn Quốc, từng bước đưa nông nghiệp Hưng Thi vươn ra thị trường quốc tế.
Không chỉ làm kinh tế giỏi, anh Phạm Văn Toàn còn luôn quan tâm đến công tác an sinh xã hội. Hàng năm, HTX Phạm An nhận đỡ đầu học sinh nghèo, hỗ trợ xây dựng nhà cho hộ khó khăn, thăm hỏi, tặng quà các gia đình nghèo dịp Tết với tổng kinh phí hàng chục triệu đồng.
Với anh Toàn, thành công của HTX không chỉ đo bằng doanh thu mà còn bằng việc có bao nhiêu hộ dân thoát nghèo, bao nhiêu gia đình có cuộc sống ổn định hơn từ chính ruộng đồng quê hương.
Người dân thôn Trâm cho biết, tham gia HTX không chỉ giúp nâng cao thu nhập mà còn thay đổi nhận thức về trách nhiệm của người làm nông nghiệp đối với sức khỏe cộng đồng. Việc tuân thủ quy trình VietGAP, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đã trở thành yêu cầu tự giác của mỗi thành viên. Từ đó, chất lượng nông sản ngày càng được nâng lên, uy tín của HTX Phạm An ngày càng được khẳng định trên thị trường.
Chính sự bền bỉ, tận tâm và trách nhiệm của anh Phạm Văn Toàn đã góp phần tạo nên một tập thể HTX đoàn kết, vững mạnh, trở thành điểm sáng trong phong trào phát triển kinh tế tập thể tại địa phương. Nhiều hộ dân trước đây còn e dè, nay chủ động xin tham gia HTX, mạnh dạn đầu tư sản xuất theo hướng hàng hóa.
Từ một người nông dân nghèo, anh Phạm Văn Toàn đã trở thành giám đốc HTX tiêu biểu, là cầu nối giữa nông dân với doanh nghiệp, giữa sản xuất truyền thống với nông nghiệp hiện đại. Câu chuyện của anh là minh chứng sinh động cho tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám thay đổi để làm giàu bền vững ngay trên chính mảnh đất quê hương, góp phần xây dựng nông thôn mới ngày càng khởi sắc. Thôn Trâm có 122 hộ dân với trên 500 nhân khẩu. Thu nhập bình quân đạt gần 70 triệu đồng/người/năm, cả thôn chỉ còn 4 hộ nghèo.
Ông Nguyễn Xuân Hòa, Chủ tịch UBND xã An Bình chia sẻ, anh Phạm Văn Toàn không chỉ là trưởng thôn gương mẫu, trách nhiệm mà còn là người tiên phong “mở lối” trong phát triển kinh tế, giúp nhiều hộ nông dân từng bước thoát nghèo.
"Bằng tư duy đổi mới, dám nghĩ, dám làm, anh Toàn đã mạnh dạn đưa các mô hình sản xuất phù hợp với điều kiện địa phương vào thực tiễn, trực tiếp hướng dẫn, hỗ trợ bà con về kỹ thuật, cách làm ăn hiệu quả. Những kết quả đạt được không chỉ nâng cao thu nhập cho người dân mà còn tạo niềm tin, động lực để nông dân vươn lên làm giàu chính đáng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững tại địa phương", ông Hòa nói.
Những nỗ lực không mệt mỏi của anh Phạm Văn Toàn, năm 2024 HTX Phạm An đoạt danh hiệu HTX tiêu biểu toàn quốc năm 2024; năm 2023, HTX vinh dự nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ.